Wijziging van loon tijdens de Coronacrisis
De coronacrisis is nog in volle gang. Naar verwachting zullen de ingestelde maatregelen nog enige tijd van kracht blijven, in ieder geval tot en met 19 mei 2020. Dat vergt van zowel werkgevers als van werknemers behoorlijk wat aanpassingsvermogen. Werknemers werken op advies van de overheid ineens zoveel mogelijk vanuit huis. Een deel daarvan zal kinderen thuis hebben die de nodige aandacht en zorg nodig hebben. Scholen zijn tot 11 mei a.s. nog gesloten en opa en oma op laten passen is even geen optie. De vraag is dan hoe efficiënt er thuis wordt gewerkt. En misschien wordt er zelfs wel helemaal niet meer gewerkt, bijvoorbeeld omdat uw zaak verplicht gesloten is. En geen werk betekent geen omzet. Wel zullen de lonen in principe doorbetaald moeten worden, ook als werknemers momenteel niet aan het werk zijn. Om werkgevers tegemoet te komen heeft de overheid de NOW regeling in het leven geroepen, waarbij een deel van de loonsom (maximaal 90%) in aanmerking kan komen om vergoed kan worden. Voor het overige deel zal de werkgever moeten opdraaien. Kan van de werknemer ook een offer verlangd worden en kan een werkgever in dat kader eenzijdig bepalen het loon te verlagen voor bepaalde tijd?
Het loon is bij uitstek een voorbeeld van een arbeidsvoorwaarde. Uitgangspunt is dat arbeidsvoorwaarden in overleg en met instemming van werknemer gewijzigd kunnen worden. Is met werknemer een eenzijdig wijzigingsbeding overeengekomen, dan kan een werkgever eenzijdig overgaan tot wijzigen van een arbeidsvoorwaarde mits er sprake is van een zwaarwegend belang. Bij de belangenafweging die plaatsvinden bij het beantwoorden van de vraag of daarvan sprake is, moet ook meteen het belang van de werknemer meegewogen worden.
Maar ook als er geen eenzijdige wijzigingsbeding is overeengekomen kan uit het goed werknemerschap voortvloeien dat ingestemd moet worden met een redelijk voorstel van de werkgever. Wel moet er in dit laatste geval sprake zijn van gewijzigde omstandigheden die aanleiding geven voor de wijziging. Het inleveren van loon is niet niks voor een werknemer. Dat blijft zo, ook al is de nood aan de man binnen het bedrijf en heeft een werknemer baat bij behoud van diens baan. De rechtspraak leert ons dat het loon niet snel eenzijdig door de werkgever kan worden verlaagd, ook niet in crisistijden en ook niet als bepaalde werknemers wellicht minder productief zijn als ze thuiswerken.
Mocht u als werkgever over willen gaan tot eenzijdige wijziging dan zal eerst na gegaan moeten worden welke van bovenstaande situaties op van toepassing is. Verder is het aan te bevelen om draagkracht te creëren, bijvoorbeeld door instemming van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Bedenk verder of er een afbouwregeling ingesteld kan worden. Houd bovendien goed voor ogen wat nu precies loon is en wat niet. Mogelijk kunt u op andere kosten besparen zonder aan het loon van uw werknemers te komen. Loon is namelijk datgeen wat een werkgever aan de werknemer betaalt als prestatie voor de arbeid. Een onkostenvergoeding bijvoorbeeld of reiskostenvergoeding is dus geen loon en hoeft niet betaald te worden als die kosten niet worden gemaakt door de werknemer. Deze kosten kunt u dus wél gemakkelijker en zonder toestemming van uw werknemer stopzetten. Ook hier is wel het advies om dit duidelijk te communiceren naar uw werknemers.
Mocht u behoefte hebben aan advies op maat, neem dan contact op met een van onze arbeidsrechtspecialisten.