Verrekening in en buiten faillissement

Verrekening is een manier om wederzijdse verbintenissen (vorderingen) tegen elkaar weg te strepen. Op die manier kunnen verbintenissen tussen twee (of méér) partijen voldaan worden. Dit vermindert de noodzaak van girale of chartale betaling. Het leerstuk van verrekening is van groot belang, zowel in het normale handelsverkeer als in situaties van faillissement. In deze blog bespreek ik de voorwaarden voor verrekening en de toepassing ervan, inclusief de situatie rondom faillissement.

 

Voorwaarden voor verrekening

Verrekening is geregeld in artikel 6:127 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Volgens dit artikel kunnen twee partijen die wederzijds vorderingen op elkaar hebben, deze met elkaar verrekenen, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan:

Wederkerigheid: Partijen moeten elkaars schuldeiser en schuldenaar zijn. Dit betekent dat de verbintenissen tussen dezelfde partijen moeten bestaan.Opeisbaarheid: De vordering moeten opeisbaar zijn. Je kunt bijvoorbeeld niet verrekenen als de betaaltermijn nog niet verstreken is.Gelijksoortigheid: De vorderingen moeten gelijksoortig zijn. Dit betekent meestal dat het om geldvorderingen moet gaan of om andere gelijkwaardige prestaties.Bevoegdheid tot betaling: De partij die wil verrekenen, moet bevoegd zijn om de schuld te voldoen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld geen beslag op de vordering mag rusten dat de betaling verhindert.

Als aan deze voorwaarden is voldaan, kan een partij een vordering verrekenen zonder toestemming van de wederpartij. Dit kan in veel situaties handig zijn om wederzijdse betalingsverplichtingen snel en efficiënt te vereffenen.

 

Verrekening en faillissement

Verrekening in het kader van faillissement is geregeld in de Faillissementswet (Fw), namelijk in artikel 53 en 54 Fw. Hierin is bepaald dat wanneer een faillissement is uitgesproken, verrekening van wederzijdse schulden nog steeds mogelijk is, mits aan enkele voorwaarden is voldaan.

Verrekening kan met name in een faillissementssituatie een manier zijn voor schuldeisers om hun positie te versterken, omdat het hen in staat stelt een vordering te vereffenen zonder deze bij de curator in te hoeven dienen.

 

Verruimde mogelijkheid binnen faillissement

Artikel 53 Fw biedt een verruiming ten opzichte van het normale regime van artikel 6:127 BW. Zo is voor het ontstaan van de verrekeningsbevoegdheid op de voet van artikel 53 Fw niet vereist dat de partij die wenst te verrekenen, bevoegd is om zijn schuld te voldoen en om betaling van zijn vordering op de wederpartij af te dwingen. Voor toepassing van artikel 53 Fw is namelijk voldoende dat:

de schuld en de vordering op de failliet beide zijn ontstaan vóór de faillietverklaring, ofde schuld en de vordering op de failliet voortvloeien uit handelingen die vóór de faillietverklaring met de gefailleerde zijn verricht

 

Verrekening vóór faillissement door overneming van schuld of vordering

Als een bedrijf failliet gaat, kan het verleidelijk zijn voor een andere partij (schuldeiser) om een schuld met korting van een derde partij over te nemen om zo in de positie te komen om te kunnen verrekenen. Dit is echter niet altijd toegestaan volgens artikel 54 van de Faillissementswet. Als iemand vóór het faillissement een schuld heeft overgenomen zonder te goeder trouw te handelen, mag diegene niet verrekenen. Schulden of vorderingen die ná het faillissement worden overgenomen, mogen sowieso nooit worden verrekend. Een schuldeiser handelt niet te goeder trouw als hij wist dat het faillissement van de schuldenaar eraan zat te komen.

 

In de rechtspraak wordt het begrip 'het overnemen van een schuld of vordering' vrij breed geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld, als een schuldeiser vlak voor het faillissement van zijn schuldenaar goederen koopt en de prijs van deze goederen verrekent met zijn vordering op de schuldenaar, kan dit in strijd zijn met artikel 54 Fw. Je kunt ook denken aan een bankinstelling die geld crediteert op de rekening van de schuldenaar na een storting door een derde, terwijl de bank wist dat het faillissement aanstaande was. Ook dat is in de regel niet toegestaan.

 

Conclusie

Verrekening is een nuttig middel om wederzijdse schulden te vereffenen, mits aan de wettelijke voorwaarden wordt voldaan. Bij faillissement zijn er echter strenge regels van toepassing. Dit om te voorkomen dat bepaalde schuldeisers een oneerlijk voordeel verkrijgen ten koste van anderen. In de praktijk moet bij faillissement altijd goed worden bekeken of verrekening mogelijk is en onder welke voorwaarden. Het tijdig inschakelen van een juridisch adviseur kan handig zijn om te voorkomen dat je met een faillissementscurator in een vervelende discussie beland. Mocht je hier meer over willen weten, neem dan contact met ons op.