Vergunningsvrij bouwen in bestemmingsplan uitgesloten. Of toch niet?
Over vergunningsvrij bouwen is al veel gezegd en geschreven, maar de rechtspraak blijft zich ontwikkelen. We dachten het nu wel te weten. Vergunningsvrij bouwen van bijbehorende bouwwerken kun je niet volledig verbieden in een bestemmingsplan. Maar er is één mogelijkheid om dat voor specifieke plekken wel te verbieden, namelijk door in het bestemmingsplan te bepalen dat die plekken geen achtererfgebied als bedoeld in artikel 1, eerste lid, van bijlage II van het Besluit omgevingsrecht zijn. De Raad van State heeft dat in diverse uitspraken uitdrukkelijk zo gezegd.
Extra eis voor verbieden vergunningsvrij bouwen
Maar nu niet meer. In een uitspraak van 3 juli 2024 heeft de Raad van State bepaald dat het toch weer anders moet. Het is niet voldoende om in een bestemmingsplan te bepalen dat een specifieke plek geen achtererfgebied is. Ook moet voor die plek uitdrukkelijk worden bepaald dat de inrichting van het erf ten dienste van het gebruik als hoofdgebouw is verboden. Hoe dat precies moet en wat dat voor consequenties heeft voor de wijze van bestemmen (ofwel de toedeling van functies zoals het onder de Omgevingswet heet) zegt de Raad van State overigens niet.
Meer mogelijkheden voor vergunningsvrij bouwen
Door de uitspraak van 3 juli zijn er nu ineens veel bestemmingsplannen (omgevingsplannen), die volgens de oude methode vergunningsvrij bouwen op specifieke plekken beoogden uit te sluiten, maar dat vanwege de aangescherpte eis van de Raad van State niet meer doen. Anders gezegd, op die plekken mogen nu ineens wel vergunningsvrij bijbehorende bouwwerken worden gebouwd. Dit terwijl er goede reden kunnen en moeten zijn geweest om dat nu juist in het bestemmingsplan te verbieden.
Juridisch advies nodig?
Vanaf nu is het dus zaak om bij een (beoogd) verbod op vergunningsvrij bouwen in een bestemmingsplan altijd even na te gaan of dat verbod nog wel geldt. Onze sectie Omgevingsrecht kan hierbij helpen.