Reparatie stikstofprobleem in de maak?

Nog bijna wekelijks lezen we of horen we over problemen die zijn ontstaan na 29 mei 2019, toen de Raad van State uitsprak dat de Programmatische Aanpak Stikstof in strijd is met de Habitatrichtlijn. Tal van bouwprojecten dreigen daardoor vertraging op te lopen. En zeker ook in de agrarische sector zijn de gevolgen van de uitspraak nog niet te overzien.

De Raad van State heeft ervoor gekozen alle besluiten die gebaseerd zijn op de PAS, te vernietigen, vaak zonder zitting. Dat is dubieus, omdat in een aantal gevallen de beroepsgrond (strijd met de Habitatrichtlijn/aantasting Natura 2000-gebied) is aangevoerd door een partij die “geen last heeft” van een mogelijke aantasting van het Natura 2000-gebied. In die gevallen zou het beroep vanwege het zogeheten relativiteitsvereiste niet kunnen leiden tot een vernietiging van het besluit. Mogelijk heeft de Raad van State om pragmatische redenen daar geen nader onderzoek naar gedaan en alle beroepen op één hoop geveegd.

Uit een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant van 30 december 2019 blijkt dat die rechtbank kiest voor meer maatwerk.

In de casus die leidde tot de uitspraak van 30 december 2019 was sprake van een door  de gemeente Deurne verleende omgevingsvergunning voor het wijzigen van een agrarisch bedrijf op korte afstand van een Natura 2000-gebied. Het besluit was gebaseerd op de PAS. De rechtbank oordeelde dat de verleende vergunning, gelet op de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019, niet in stand kan blijven, maar heeft niettemin burgemeester en wethouders de gelegenheid geboden om een herstelbesluit te nemen. In dat kader zal moeten worden bekeken of een natuurtoestemming nodig is en of die kan worden verleend. Daarbij speelt onder andere een rol dat de vergunninghouder had voorgesteld ander veevoer te gaan gebruiken met een lager eiwitgehalte. 

Deze maatwerkoplossing valt wel te begrijpen. Na de uitspraken van 29 mei 2019 is immers naarstig gezocht naar mogelijke oplossingen voor het probleem. Dat heeft onder andere geleid tot de Spoedwet aanpak stikstof. Het doel is daarmee de stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden te verminderen, de natuur te herstellen en de toestemmingsverlening weer vlot te trekken. 

Of de maatregelen die ter uitvoering van de Spoedwet worden getroffen, naar het oordeel van de Raad van State toereikend zijn om te kunnen voldoen aan de Habitatrichtlijn, moet nog blijken. Vanuit diverse hoeken is al kritiek geuit op de diverse maatregelen. Maar zolang de mogelijkheid bestaat dat de maatregelen acceptabel zijn, valt te begrijpen dat de rechtbank de mogelijkheid biedt om een herstelbesluit te nemen en dus niet rücksichtslos overgaat tot vernietiging van het besluit.

mr. H.G.M. (Huub) van der Westen