Kelderluiken en stapavonden

Iedere rechtsgeleerde (in spe) is ermee bekend: het Kelderluik-arrest van de Hoge Raad. Deze klassieker heeft betrekking op de onrechtmatige daad (art. 6:162 BW), meer specifiek de vraag in hoeverre het creëren (of in stand houden) van een gevaarlijke situatie tot onrechtmatigheid (en dus een schadevergoedingsplicht) kan leiden.

De klassieker 

Het ging in die zaak om een medewerker van Coca-Cola die tijdens laad- en loswerkzaamheden bij een café in Amsterdam een kelderluik open liet staan. Een nietsvermoedende passant viel vervolgens in het gat van het openstaande luik en raakte ernstig gewond. De Hoge Raad gaf in dit arrest een overzicht van gezichtspunten op grond waarvan beoordeeld moet worden of iemand maatregelen behoort te nemen om te voorkomen dat een potentieel gevaarlijke situatie tot schade (letsel) leidt bij een ander.

Een recent voorbeeld

Het Kelderluik-arrest heeft, ondanks het feit dat het dateert uit 1965, nog altijd niets aan actualiteit ingeboet. Zo blijkt ook uit een recente gerechtelijke uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant. In de betreffende kwestie ging het om een dame die met vriendinnen op stap was in Eindhoven in De Vooruitgang. De betreffende dame stond, nietsvermoedend, op de benedenverdieping van het etablissement, toen er, vanaf de bovenverdieping, een glas op haar hoofd terecht kwam. Hoewel de aanstichters direct naar beneden kwamen om excuses te maken en het aanvankelijk leek mee te vallen met het letsel, bleek even later dat het tóch behoorlijk ernstig was. Omdat de daders intussen waren gevlogen (zonder dat hun gegevens waren genoteerd), kon het slachtoffer niet veel anders dan de kroeguitbater aanspreken voor haar schade. Op basis van de criteria uit het Kelderluik-arrest moest volgens het slachtoffer geoordeeld worden dat De Vooruitgang onvoldoende veiligheidsmaatregelen had getroffen om letsel zoals het hare te voorkomen.

Hoe dacht de rechtbank erover?

Dit standpunt werd door de rechtbank niet gevolgd. De rechtbank was – kortgezegd – van oordeel dat de horecazaak zo was ingericht dat de kans dat voorwerpen (zoals glazen) over de reling vallen, klein is. Het betoog van het slachtoffer dat De Vooruitgang drank uit plastic bekers had kunnen serveren en een net had moeten spannen als valbescherming, vond bij de rechtbank geen weerklank. Dit zou, volgens de rechtbank, een onnodig zware last vormen: een valnet doet immers afbreuk aan de sfeer van het interieur terwijl het schenken van drank uit plastic glazen weerstand bij bezoekers zou kunnen oproepen (die daardoor mogelijk naar andere kroegen zouden uitwijken).

Kortom, de rechtbank achtte De Vooruitgang niet aansprakelijk voor de schade van het slachtoffer. Zo ziet u maar: een ongeluk zit in een klein hoekje, maar leidt niet zonder meer tot aansprakelijkheid.

Mocht u naar aanleiding van dit artikel vragen hebben, neem dan gerust contact op met mr. T.G.G. (Tjeerd) Raijmakers.