Gedwongen in onverdeeldheid blijven?

Het komt in het familierecht en in het erfrecht nogal eens voor dat twee of meer partijen samen de eigendom hebben van een zaak. Dat is vaak een roerende- of onroerende zaak. Zolang partijen samen afspraken kunnen blijven maken over die zaak en het beheer samen kunnen voeren, is er niets aan de hand. Problemen ontstaan echter als er niet langer met elkaar overlegd kan worden over de betreffende zaak. In de praktijk merken wij vaak dat partijen dan denken dat zij gedwongen in deze onverdeeldheid dienen te blijven.

Dit is echter niet het geval. Indien – om welke reden ook – een van partijen uit de onverdeeldheid wenst te geraken heeft hij (of zij) het recht om verdeling van de zaak te vragen. Lukt dit niet in overleg, dan kan de rechter worden verzocht om de wijze van verdelen of de verdeling zelf, vast te stellen.

Een voorbeeld. Vier kinderen krijgen tijdens het leven van hun ouders de ”blote eigendom” van een woning geleverd. Vaak gebeurt dit om fiscale redenen. De eigendom van de woning komt dan bij de kinderen te liggen, maar de ouders houden het vruchtgebruik van de woning tot het moment dat de langstlevende ouder overlijdt. Op dat moment komt de volledige eigendom van de woning aan de vier kinderen toe.

Jarenlang slagen de vier kinderen erin om het beheer over de woning samen te voeren. Op enig moment raakt de onderlinge verstandhouding echter verstoord. Een van de kinderen wil de woning verkopen, maar de anderen zijn het hiermee niet eens. De betreffende deelgenoot kan dan aan de rechter vragen om de andere deelgenoten ertoe te veroordelen om mee te werken aan een verkoop van de woning. In deze procedure kunnen de andere deelgenoten ook laten weten of zij bereid en in staat zijn om het aandeel van de ene deelgenoot over te nemen, door de woning aan (een van) hen te laten toescheiden en de andere deelgenoot/deelgenoten uit te kopen voor de waarde van diens aandeel. Indien dat mogelijk is gaat een dergelijke toescheiding aan de andere deelgenoot/deelgenoten, voor op verkoop van de woning.

Slechts in uitzonderlijke omstandigheden kan de rechter bepalen dat een zaak voor de duur van maximaal drie jaar onverdeeld dient te blijven. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de situatie dat de gemeente doende is met een wijziging van een bestemmingsplan, waardoor een onroerende zaak, bijvoorbeeld een perceel grond, een bouwbestemming zal krijgen, en daardoor op korte termijn aanzienlijk in waarde zal stijgen.

In gevallen als bovenstaande is het verstandig om advies in te winnen bij de sectie familie- en erfrecht van ons kantoor.

Sectie Personen- en Familierecht