Draagmoederschap; hoe is dat nou wettelijk geregeld?

Emile Ratelband – de positiviteitsgoeroe – verwacht zijn achtste kind. Een draagmoeder is voor hem in verwachting. Er bestaat in Nederland nog veel onduidelijkheid over draagmoederschap en voor velen is het onduidelijk hoe de gevolgen van draagmoederschap wettelijk geregeld zijn. Hieronder wordt dan ook een korte uitleg gegeven.

De draagmoeder is volgens de wet de juridisch moeder van het kind. Indien de draagmoeder getrouwd is, dan is haar echtgenoot automatisch de juridisch vader van het kind. De overdracht van het juridisch ouderschap van de draagouders naar de wensouders is complex.

Allereerst dient de draagmoeder zich tijdens de zwangerschap te wenden tot de Raad voor de Kinderbescherming en dient zij te laten weten dat zij niet voor het kind wenst te zorgen nadat het geboren is. Vervolgens vraagt de Raad voor de Kinderbescherming de draagmoeder om een afstandsverklaring te ondertekenen. Met die verklaring doet de draagmoeder afstand van het kind en laat zij weten geen betaling te hebben ontvangen voor het draagmoederschap. De Raad voor de Kinderbescherming dient dan vervolgens de kinderrechter te verzoeken de draagmoeder te ontheffen uit het ouderlijk gezag na de geboorte van het kind. In beginsel kan de rechter deze ontheffing alleen verlenen indien er sprake is van onmacht of ongeschiktheid. Een rechter kan echter een uitzondering maken doordat het de draagmoeder aan de wil ontbreekt om voor het kind te zorgen en de uitdrukkelijke wens heeft de verzorging en opvoeding van het kind aan een ander over te willen laten. Gedurende dit proces mogen de wensouders het kind al opnemen in hun gezin. Zij vormen dan een pleeggezin. De Raad voor de Kinderbescherming moet echter daarvoor van te voren wel toestemming geven. De Raad voor de Kinderbescherming dient namelijk te bekijken of de wensouders geschikt zijn om een kind op te voeden.

Nadat de draagmoeder is ontheven uit het gezag, dient de rechter te beslissen of de wensouders de voogdij over het kind kunnen krijgen. De wensouders zijn dan de wettelijke vertegenwoordigers van het kind.

Wanneer de wensouders vervolgens het kind minimaal één jaar verzorgd en opgevoed hebben, kunnen zij de rechtbank verzoeken het kind te mogen adopteren. Pas na deze adoptie zijn de wensouders de juridische ouders van het kind geworden en hebben zij automatisch het gezag over het kind.

Vanwege de diverse gerechtelijke procedures, de rechter die uiteindelijk beslist en de vele voorwaarden waaraan voldaan dient te zijn, is het proces van draagmoederschap risicovol. Het is dan ook van belang dat voordat gekozen wordt voor draagmoederschap er door de wensouders en de draagmoeder juridisch advies ingewonnen wordt en dat de nodige voorbereidingen getroffen worden voor de reeks aan gerechtelijke procedures die bij draagmoederschap komen kijken.

Als u meer informatie wilt over het draagmoederschap kunt u contact opnemen met onze sectie Personen- en Familierecht.