Discussie over de asbestemming. Wie beslist?
Soms ontstaat er na de crematie van een overleden persoon onenigheid over de asbestemming. De ene nabestaande wil bijvoorbeeld de as uitstrooien maar de andere nabestaande wil de as laten bijzetten in een graf. Wat dan? Het crematorium kan de asbus dan, al dan niet na beslaglegging, onder zich houden totdat er overeenstemming tussen de nabestaanden is bereikt of totdat de rechter heeft bepaald wat er met de as zal gebeuren.
Het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHARN:2011:BR6842) heeft zich eerder over zo’n kwestie uitgelaten. Kinderen wilden namelijk de as van hun overleden vader bij laten zetten in het graf van hun moeder. De nieuwe vriendin van de vader had de as echter in haar bezit en wilde deze niet afgeven. Het gerechtshof gaf aan dat het uitgangspunt is dat degene die de opdracht tot de uitvaart heeft gegeven, ook de bestemming bepaalt die aan de as wordt gegeven, met inachtneming van de wens of de vermoedelijke wens van de overledene. De nieuwe vriendin van de vader had deze opdracht gegeven en dus mocht zij beslissen over de asbestemming. Het gerechtshof was echter wel van mening dat deze nieuwe vriendin dat op een zorgvuldige en loyale wijze diende te doen en daarbij zoveel als mogelijk rekening diende te houden met de belangen van de kinderen.
De bevoegdheid om te bepalen wat er met een overleden persoon gebeurt, komt dus in beginsel toe aan degene die opdracht geeft aan de uitvaartverzorger. Die opdrachtgever heeft echter niet de volle vrijheid om zelf te bepalen hoe de uitvaart wordt geregeld, of iemand wordt gecremeerd en wat er vervolgens met de as gebeurt. De wil van de overleden persoon staat namelijk voorop. De uitvaart dient te geschieden overeenkomstig de wens of de vermoedelijke wens van de overledene, tenzij deze wens redelijkerwijs niet gevolgd kan worden. Indien hiervan sprake is of indien er geen wens bekend is bij de nabestaanden, heeft de opdrachtgever wel ruimere bevoegdheden. Op die manier kan onenigheid tussen nabestaanden worden voorkomen.
Als iemand opdrachtgever wordt voor een uitvaartverzorger, heeft die persoon belangrijke zeggenschap over de uitvaart. Dit is voor erfgenamen van een overledene vaak niet bekend en kan tot grote teleurstelling en frustratie leiden. Anderzijds dient een opdrachtgever zich ervan bewust te zijn dat hij of zij ook aansprakelijk is voor de kosten van de uitvaart. De opdrachtgever is persoonlijk aansprakelijk. Ook dat is niet bij iedereen bekend en kan tot onaangename verrassingen leiden. De opdrachtgever kan de kosten van de begrafenis of crematie wel verhalen op de erfgenamen, nu deze kosten een schuld zijn van de nalatenschap. Dit is echter niet altijd even eenvoudig, zeker niet als blijkt dat de nalatenschap negatief is en deze niet zuiver is aanvaard door de erfgenamen. Denk daarom goed na wie opdracht geeft aan de uitvaartverzorger.
Om discussie over de asbestemming te voorkomen, is het verstandig om de wensen over de uitvaart en de asbestemming schriftelijk vast te leggen. De wijze waarop dat wordt gedaan, is vormvrij. Van belang is wel dat de nabestaanden na het overlijden kennis krijgen van het betreffende document. Het is in dat kader bijvoorbeeld mogelijk om het document in bewaring te geven aan de notaris die ook het testament bewaart.
Als u hierover meer wilt weten, dan kunt u contact opnemen met onze sectie Familie- en Erfrecht:
mr. Angela (A.H.) van Gerwen
mr. Geertje (G.) de Jong
mr. drs. Niek (N.) Vinke
mr. Adri (A.B.) Noordhof
mr. Maud (M.V.C.) van Sambeek