De noodzaak van een duidelijke gebruiks- en onderhoudsinstructie van de verkoper aan de consument bij de levering van installaties

In een recente uitspraak van het Gerechtshof te ’s-Hertogenbosch werd duidelijk dat het bij een consumentenkoop van belang is om de koper duidelijke instructies te geven hoe de geleverde zaak moet worden gebruikt en onderhouden.

In de uitspraak ging het uiteindelijk om de vraag of de koper een houtgestookte CV-installatie wel juist had gebruikt en de verkoper uiteindelijk kan bewijzen dat er sprake was van onkundig gebruik in strijd met de gebruiksvoorschriften en instructies van de verkoper.

Partijen hadden in 2009 een overeenkomst gesloten waarbij een houtgestookte CV-installatie in de woonboerderij koper zou worden geleverd en geïnstalleerd, e.e.a. ten behoeve van de verwarming en ten behoeve van de warmwatervoorziening in de woonboerderij dit voor een prijs van € 23.250,-.

In 2010 is de CV-installatie door verkoper geleverd en geïnstalleerd.
Al kort na installatie klaagden kopers over uitval van de installatie en andere gebreken in de werking van de installatie. Verkoper heeft steeds op de klachten van koper gereageerd en werkzaamheden uitgevoerd teneinde de problemen met de installatie te verhelpen.

Omdat de problemen, ook na reparatie, bleven aanhouden heeft de verkoper in februari 2012 de installatie uit de woonboerderij gehaald en vervangen door een tijdelijke andere installatie. Na onderzoek zijn partijen overeengekomen dat de oude installatie niet zou worden teruggeplaatst maar vervangen zou worden door een nieuwe. Dit is in juni 2013 gebeurd.

Vanaf oktober 2013 ontstonden opnieuw klachten zoals uitval van de installatie en andere gebreken in de werking. Ook daarop is de verkoper in actie gekomen en heeft hij werkzaamheden uitgevoerd teneinde de problemen te verhelpen.

Toen de problemen in januari 2015 nog steeds niet verholpen waren heeft koper de overeenkomst met verkoper buitengerechtelijk ontbonden op grond dat de geleverde en geïnstalleerde CV-installatie niet aan de overeenkomst beantwoordde.

Kopers hebben verkoper gedagvaard voor de kantonrechter en hebben onder andere gevorderd een verklaring voor recht te dat overeenkomst rechtsgeldig is ontbonden, alsmede veroordeling van verkopers tot betaling van een bedrag van ruim € 20.000,00. De kantonrechter heeft de vordering van kopers toegewezen.

De kantonrechter heeft in zijn vonnis overwogen dat er sprake is van een consumentenkoop in de zin van artikel 7:5 lid 1 en dat de gebreken aan de installatie zich binnen zes maanden na aflevering hebben geopenbaard.

Verkoper ging tegen dit vonnis in hoger beroep en hierin stond de vraag centraal of de door verkoper geleverde en geïnstalleerde CV-installatie al dan niet aan de overeenkomst beantwoordde.

Verkoper was van oordeel dat dit wel het geval was. In dat verband stelde zij dat de installatie gedurende vijf jaar daadwerkelijk is gebruikt, hetgeen bleek uit de hoeveelheid houtkorrels (47,3 ton) die was verstookt. Verkoper erkende de opgetreden storingen maar weet dit aan onkundig gebruik door koper.

Volgens de verkoper had koper zich onvoldoende verdiept in de werking van een houtgestookte installatie. Een dergelijke installatie vergt volgens verkoper aanzienlijk méér onderhoud (door de gebruiker) dan een gasgestookte installatie. Veel storingen zouden volgens verkoper veroorzaakt zijn doordat onderhoud niet of niet voldoende heeft plaatsgevonden. Verder zouden ook storingen zijn veroorzaakt doordat de korrelsilo leeg was of doordat de korrels teveel stof bleken te bevatten, hetgeen eveneens de verantwoordelijkheid van de gebruiker is, aldus de verkoper.

Koper stelde daar tegenover dat de kantonrechter terecht heeft geoordeeld dat de CV-installatie niet aan de overeenkomst beantwoordde. Zij mochten verwachten dat zij de beschikking zouden krijgen over een CV-installatie zonder terugkerende storingen en zonder uitval van de installatie waardoor zij regelmatig verstoken waren van (toereikende) verwarming in de wintermaanden en van warm water in de woning.

Zij betwisten dat de storingen en uitval te wijten zijn geweest aan onkundig gebruik van de installatie. Voor zover sprake zou zijn van storingen als gevolg van ontoereikend onderhoud stellen zij dat zij van verkoper nooit duidelijke instructies hebben gehad met betrekking tot het door hen te verrichten onderhoud.

Het Hof overwoog dat uit de stukken in de procedure blijkt dat ten aanzien van de CV-installatie sprake is geweest van steeds terugkerende storingen en uitval, met name in de wintermaanden. Dit geldt zowel de periode waarin de installatie was voorzien van de nieuwe ketel als de periode waarin de installatie was voorzien van de tijdelijke ketel.

Het Hof was van oordeel dat de steeds terugkerende storingen en de uitval van de installatie moeten worden aangemerkt als een gebrek aan de installatie. Dat verkoper zich steeds heeft ingespannen om de storingen en uitval te verhelpen doet daar niet aan af. Evenmin is aldus het Hof van doorslaggevend belang dat koper de installatie jarenlang daadwerkelijk heeft gebruikt. Een CV-installatie die regelmatig storingen vertoont en uitvalt zodat de woning niet kan beschikken over deugdelijke verwarming en over warm water moet worden aangemerkt als een gebrekkige installatie, ook al worden de gebreken steeds verholpen.

Nu de gebreken zich binnen zes maanden na de aflevering van de installatie hebben geopenbaard en zijn blijven bestaan nadat de installatie was vervangen door een andere, wordt ingevolge artikel 7:18 lid 2 BW vermoed dat de installatie bij aflevering niet aan de overeenkomst heeft beantwoord. Van een situatie dat de aard van de zaak of de aard van de afwijking zich hiertegen verzet is naar het oordeel van het Hof geen sprake.

Het Hof stelde verkoper in de gelegenheid tegen dit (rechts)vermoeden tegenbewijs te leveren. Het Hof merkte daarbij op dat het aan de verkoper is om rechtens genoegzaam te stellen en bewijzen dat het gekochte bij aflevering aan de overeenkomst heeft beantwoord dan wel dat de afwijking het gevolg is van of is veroorzaakt door een zich na de aflevering voorgedane omstandigheid.

De verkoper had in de procedure aangeboden dit bewijs te leveren. De verkoper werd dan ook door het Hof in de gelegenheid gesteld om te bewijzen dat de meeste storingen aan de CV-installatie te wijten zijn geweest aan onkundig gebruik van de installatie door koper in strijd met de overeengekomen voorschriften ondanks het feit dat koper toereikend door verkoper was geïnstrueerd omtrent deze voorschriften en het gebruik van de installatie.

Wordt vervolgd.

mr. Marcel (M.J.A.) Verhagen
mr. Rob (W.P.G.) Verstappen
mr. Hans (J.F.H.M.) van der Velden