Beneficiair aanvaarden, hoe werkt dat?

In deze blog zoomen we verder in op het beneficiair aanvaarden. Wat houdt dit in, hoe werkt het en waar moet je rekening mee houden?

 

Wat is beneficiair aanvaarden?

Bij beneficiair aanvaarden erft een erfgenaam alle bezittingen en schulden samen met eventuele andere erfgenamen, maar wordt een erfgenaam niet met zijn/haar eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Bij beneficiair aanvaarden accepteer je de erfenis en word je erfgenaam. De schulden van de overleden persoon hoef je dan niet van je eigen geld te betalen, wat bij zuiver aanvaarden wel het geval is.

 Krijg je van een erfgenaam de vraag wat verstandig is, dan is het advies om een nalatenschap beneficiair te aanvaarden. Dit is altijd het meest verstandige en veilige advies om te geven. Beneficiaire aanvaarding biedt namelijk zekerheid.

 

Beneficiair aanvaarden, hoe regel je dit?

Beneficiair aanvaarden kan op de volgende manieren:

• Schriftelijke verklaring bij de griffie van de rechtbank door de erfgenaam zelf;
• Via een volmacht opgesteld door een advocaat of notaris;
• Het door een andere erfgenaam beneficiair aanvaarden, tenzij de erfgenaam binnen drie maanden nadat hij/zij bekend is geworden met de beneficiaire aanvaarding (of een door de kantonrechter gestelde termijn) alsnog zuiver aanvaardt of verwerpt.

 De kosten hiervan zijn beperkt. Het gaat dan om de kosten voor het opstellen van een volmacht voor beneficiaire aanvaarding of de kosten van de reis naar de rechtbank en plusminus €134,- griffierechten (kosten van de rechtbank).

 Bij beneficiaire aanvaarding moet de nalatenschap vereffend worden. Dat betekent dat een erfgenaam de erfenis moet regelen volgens de wet. Er moeten dan bepaalde richtlijnen gevolgd worden bij de afwikkeling, zoals het opstellen van een boedelbeschrijving en het benaderen van schuldeisers. Als hiervan wordt afgeweken kan alsnog privé aansprakelijkheid volgen, dus het is van belang dat de erfgenamen zich hieraan houden.

 

Let op: geen handelingen verrichten!

Heel belangrijk is dat de erfgenaam die beneficiair wil aanvaarden, geen handelingen verricht ten aanzien van de nalatenschap. Het is goed om dit advies eveneens te geven aan een erfgenaam. Noodzakelijke handelingen zoals het regelen van de begrafenis en crematie zijn wel mogelijk.

Indien een erfgenaam namelijk spullen in bezit neemt, verkoopt of kosten betaalt van de ervenrekening waardoor schuldeisers van de nalatenschap benadeeld kunnen worden, bestaat het risico dat de erfgenaam achteraf wordt geacht alsnog zuiver aanvaard te hebben. In dat geval wordt de erfgenaam alsnog met zijn/haar eigen vermogen aansprakelijk voor resterende schulden van de nalatenschap. Dit wil je natuurlijk liever voorkomen.

 

Verwerping van de nalatenschap

In sommige gevallen is op voorhand al duidelijk dat het verstandig is voor een erfgenaam om de nalatenschap te verwerpen (bijvoorbeeld in geval van een lastige nalatenschap in het buitenland of wanneer er alleen maar schulden zijn). Let op: een erfgenaam heeft bij verwerping van de nalatenschap geen enkele aanspraak meer op de nalatenschap, dus ook niet op spullen of sieraden. Op het moment dat degene die verwerpt nog kinderen heeft, worden zijn/haar kinderen meestal erfgenaam door plaatsvervulling. Als ook zij de nalatenschap verwerpen, worden de kinderen daarvan erfgenaam door plaatsvervulling. Dit kan doorgaan tot in de 6e graad. Als er na verwerping door kinderen nog kleinkinderen zijn die minderjarig zijn moet er een machtiging van de kantonrechter worden verkregen om namens hen te verwerpen.

 

Casus: het etentje bij restaurant De Koperen Pan

Tijdens het seminar werd in dit verband de casus van het ‘etentje bij De Koperen Pan in Delft’ besproken. In deze uitspraak zijn de erfgenamen op de dag van het overlijden van erflaatster, na het regelen van haar uitvaart, gaan eten in dit restaurant. Voor deze maaltijd diende een bedrag ter hoogte van € 119,- te worden betaald. Dit bedrag is door de erfgenamen betaald van het banksaldo van erflaatster.

Later bleek echter dat erflaatster ook schulden had. Aangezien deze schulden de positieve bestanddelen van de nalatenschap overtroffen, was de nalatenschap negatief. De erfgenamen worden aangesproken door de schuldeiser tot betaling van zijn vordering. De rechtbank wijst die vordering af. Aan het Hof Den Haag wordt opnieuw de vraag voorgelegd of het gezamenlijk eten door de erfgenamen, waarbij de voorbereiding van de uitvaart van erflaatster wordt besproken, kan worden aangemerkt als een daad van zuivere aanvaarding.

 

Zuivere aanvaarding of kosten van een passende uitvaart?

Het Hof komt wel tot het oordeel dat, hoe gering het bedrag van deze maaltijd ook is, de erfgenamen gelden van de nalatenschap ten behoeve van zichzelf hebben gebruikt. Hierdoor hebben de erfgenamen beschikt over de nalatenschap en hebben zij door deze daad de erfenis zuiver aanvaard. Als gevolg van deze zuivere aanvaarding zijn de erfgenamen ook met hun privévermogen aansprakelijk voor de verdere schulden van de nalatenschap.

De Hoge Raad is het niet eens met het oordeel van het Hof. De kosten van een maaltijd kunnen namelijk onder bepaalde omstandigheden tot kosten van een passende uitvaart worden gerekend en hiermee buiten de nalatenschap vallen. In dit geval is daar volgens de Hoge Raad sprake van. De acceptatie van de uit moeders nalatenschap betaalde maaltijd vormt geen handeling die moet worden gezien als een zuivere aanvaardingshandeling.

 

De gevolgen van betalen van de ervenrekening

In deze procedure tot bij de Hoge Raad stond dus niet ter discussie of de kosten van het etentje wel of niet uit de nalatenschap betaald moesten worden, maar ging het over de gevolgen van het feit dát deze kosten waren betaald van de ervenrekening.

De betaling van dit lage bedrag van die rekening had namelijk (bijna) tot gevolg dat de erfgenamen privé aansprakelijk werd voor de resterende schuld van de nalatenschap van erflaatster. Over dat ongewenste gevolg werden deze procedures gevoerd. Indien de rekening van het etentje van de eigen rekening van de erfgenamen was betaald, was dit alles niet nodig geweest. Om de risico’s van aansprakelijkheid te beperken is het veilige advies dan ook: beneficiair aanvaarden!